قراردادهای بیمه انواع متعددی دارد. ماهیت حقوقی بیمه نامه ها در کلیه موارد یکسان نیست و گهگاه می توان تفاوتهایی بین آنها تشخیص داد. انواع بيمه ها را مي توان براساس ديدگاههاي مختلف تقسيم بندي نمود. هريک از اين ديدگاهها جنبه خاصي از خصوصيات و ويژگيهاي پوششهاي بيمه اي را مد نظر قرار مي دهند. اما تقسيم بندي بيمه از هر ديدگاهي که صورت گيرد، بايد به گونه اي باشد که انواع مختلف فعاليتهاي بيمه اي را در بر بگيرد. هدف از ذکر تقسيم بنديهاي مختلف بيمه در اينجا، مقايسه آنها با يکديگر و يا برشمردن مزيت يکي بر ديگري نيست، بلکه هدف ارائه شناختي کلي از انواع فعاليتهاي بيمه اي است از اين رو نظرها و يا ديدگاههايي که براساس آنها تقسيم بندي هاي بيمه ايي صورت مي گيرد:
الف) بيمه هاي اجباري (اجتماعی)
بيمه هايي است که اجراي آنها از نظر حفظ منافع عمومي يا مقررات بين المللي يا مصالح اجتماعي و غيره از طرف قانون گذار اجباري شده است. مانند بيمه هاي اجتماعي کارگران، بيمه هاي درمان کارکنان دولت و فرهنگيان، بيمه محصولات پستي بين المللي و يا بيمه هاي اجباري شخص ثالث دارندگان وسايل نقليه موتوري زميني در مقابل اشخاص ثالث ( موسوم به شخص ثالث).
عمده ترين نوع بيمه هاي اجباري، بيمه هاي اجتماعي است که در ايران توسط سازمان تأمين اجتماعي به جامعه عرضه ميشود. اين نوع بيمه بيشتر در مورد کارگران و حقوق بگيران مشمول قانون کار و طبقات کم درآمد جامعه کاربرد دارد. دولت در جهت حمايت از اين اقشار به موجب قانون آنها را زير چتر حمايت بيمه هاي اجتماعي قرار ميدهد. ويژگي بيمه هاي اجتماعي اين است که اولا” شخص ديگري ( کارفرما) در پرداخت قسمت اعظم حق بيمه مشارکت دارد و درصد کمتري را بيمه شده مي پردازد. ثانيا” برخلاف بيمه هاي بازرگاني که حق بيمه متناسب با ريسک تعيين مي شود، در بيمه هاي اجتماعي حق بيمه درصدي از حقوق يا دستمزد بيمه شده است و ارتباطي با ريسک ندارد.
ب ) بيمه هاي اختياري
بيمه نامه هايي است که اجراي آنها اختياري بوده و درآن بیمه گذار به میل خود و آزادانه به تهیه انواع پوشش های بیمه ای اقدام می نمايد. اين گونه بيمه نامه ها طيف وسيعي از انواع بيمه هاي اموال و منافع و مسئوليتهاي مدني و حوادث شخصي و بيمه هاي عمر و درمان را در بر مي گيرد. در اینگونه بیمه ها ، بیمه گذار و بیمه گر در مقابل هم متعهد هستند ، بیمه گر در مقابل در یافت حق بیمه از بیمه گذار، تامین بیمه ای در اختیار وی قرار می دهد.
